Dit jaar wordt een ongekende prijsstijging voor elektriciteit en gas verwacht. Miljoenen huishoudens die wonen in slecht geïsoleerde woningen wacht een hogere energierekening. Deze kan soms wel honderden euro’s meer kosten. Door deze stijging zal de groep Nederlanders die lijdt aan ‘energie-armoede’, mensen die meer dan 10 procent van hun inkomen uitgeven aan energie, toenemen. Lokale iniatieven proberen inwoners te ondersteunen en op die manier de groeiende energie-armoede te verminderen.
Regelingen zijn niet toereikend tegen energie-armoede
In Nederland staat de energierekening op nummer vier op de lijst van schuldposten, na belasting, hypotheek en teruggevorderde huur- en zorgtoeslagen. Waar de energieprijzen tijdens de coronacrisis eerst nog daalden, stegen ze even later juist fors. Hierdoor kan ongeveer een op de zeven Nederlandse huishoudens inmiddels hun energierekening niet meer op tijd betalen. Ze schuiven de betaling voor zich en zitten aan het eind van het jaar met een schuld en hoge incassokosten.
In sommige gevallen kunnen zij een betalingsregeling treffen bij de leverancier, of tijdelijk het maandbedrag of de incassodatum aanpassen. Maar daarbij zijn ze afhankelijk van hun leveranciers. Die bepalen immers zelf hoe coulant ze voor hun klanten willen zijn. De belangrijkste regeling die de overheid trof om huishoudens tijdens de coronacrisis te helpen hun rekeningen te betalen was de Tijdelijke Ondersteuning Noodzakelijke Kosten (TONK). Echter, veel minder mensen dan verwacht bleken een beroep te hebben gedaan op de regeling. De voorzitter van de VNG denkt dat dat komt doordat de regels te streng en vaak onduidelijk zijn. Zo mag je in de ene gemeente wel spaargeld hebben, terwijl in de andere gemeente dat niet is toegestaan.
Indirecte gevolgen van energie-armoede
Wie niet genoeg heeft voor verwarming, verlichting, douchen of koken, rolt vaak weer in andere problemen. Zo kun je in een slecht verwarmd huis met vocht te maken krijgen. Wat op den duur kan leiden tot gezondheidsproblemen. Ook raken sommige mensen in een sociaal isolement, doordat ze geen gasten meer durven te ontvangen uit schaamte voor de kou of de staat van het huis.
De Europese Commissie raadt dan ook alle Europese landen aan om meer te monitoren en te bestrijden. Nederland heeft hier echter nog geen landelijk gericht beleid voor. Wel zijn er initiatieven vanuit verschillende provincies en gemeenten.
Lokale initiatieven om energie-armoede te verminderen
In een aantal gemeenten verstrekken vrijwilligers uit de wijken gratis bespaaradvies. De vrijwilligers komen op aanvraag langs om te kijken waarop kan worden bespaard. Er worden daarbij tips gegeven die betrekking hebben op gedragsveranderingen, denk hierbij aan sluiten van gordijnen of het uitzetten van je apparaten ’s nachts. Maar ook worden er in sommige gevallen gratis hulpmiddelen aangeboden, zoals tochtstrips, een waterbesparende douchekop of ledlampjes. Op deze manier hopen zij energie-armoede te verminderen. Het Energieloket Leeuwarden is een voorbeeld van een organisatie uit onze database die (gratis) bespaaravies verstrekt.
Energieloket Leeuwarden: gratis energiecoach aan huis
De Gemeente Leeuwarden heeft geld vrijgemaakt om een energiecoach langs te sturen bij minima in de gemeente. De energiecoach kijkt hoe het huishouden op hun energiekosten kan besparen. Ook kunnen er een aantal, voor deze bewoners gratis, maatregelen uitgevoerd worden. Inwoners van Leeuwarden kunnen zelf een afspraak maken met een Energiecoach. Het bezoek is gratis voor minima.
Budget: hulp in de vorm van gratis bespaaradvies
Deadline: jaar rond