Armoede heeft ontzettend veel negatieve gevolgen. Mensen die in armoede leven of opgroeien hebben vaak een slechtere gezondheid, wonen in een minder fijne leefomgeving en zijn eenzamer. Er is intussen ook aangetoond dat armoede zo veel stress veroorzaaktdat het je denkvermogen aantast. Armoede is dus vanuit maatschappelijk en menselijk perspectief onwenselijk. En dan komt natuurlijk de vraag: hoe kunnen we de armoede verminderen of zelfs laten verdwijnen?
Armoede is een erg complex maatschappelijk probleem en vaak spelen er bij mensen en gezinnen in armoede meerdere problemen tegelijk. In dit artikel focussen we ons echter vooral op het financiële aspect van armoede en proberen enkele vragen te beantwoorden. Onder andere: op welke manier wordt er nu geld gegeven in Nederland om de financiële stress en het geldgebrek van deze mensen te verlichten?
Hoe geven we geld in Nederland?
Met plichten: uitkeringen en toeslagen vanuit de overheid
Bij de overheid kun je een uitkering of toeslag aanvragen wanneer je met je inkomen niet in je eigen levensonderhoud en dat van je gezin kunt voorzien. Je moet dan wel aan diverse plichten en voorwaarden voldoen. Neem bijvoorbeeld de bijstanduitkering. Om deze te krijgen moet je aan kunnen tonen dat je onvoldoende inkomen hebt en saarnaast wordt er een vermogenstoets uitgevoerd. Je hebt ook een hele reeks aan plichten, waaronder een sollicitatie- en re-integratieplicht. De gemeente kan je ook vragen om een tegenprestatie naar vermogen te leveren. En als je je niet aan de regels houdt kan je uitkering gekort worden.
De Participatiewet, ingevoerd in 2015, die deze voorwaarden en plichten vastlegde krijgt veel kritiek. Zo stelde Kitty Jong, vicevoorzitter van het FNV dat “de wet leidde tot afbraak van de sociale werkbedrijven, werken zonder loon vermomd als tegenprestatie, sancties die schulden vergrootten en meer armoede.”
Met een bestedingsdoel: donaties van fondsen
Er zijn veel fondsen in Nederland die financiële of materiële steun bieden aan mensen in armoede. In de Fondsendatabase Armoede vind je er meer dan 600. Sommige van die fondsen zich richten op mensen in nood in het algemeen, andere helpen alleen een specifieke doelgroep. Ook hier moet je dus aan specifieke voorwaarden voldoen én vaak aantonen dat je inkomen onder het bestaansminimum ligt. Het grote verschil met uitkeringen vanuit de overheid is dat je meestal geen tegenprestatie hoeft te leveren.
Wat je wel moet hebben is een bestedingsdoel. Een fonds wil weten waarvoor je het geld gaat gebruiken, en kijkt dan of dat doel binnen haar beleid past. Dat maakt het lastiger om een passend fonds te vinden voor wat je nodig hebt. Bij het ene fonds kun je alleen terecht voor zorgkosten, bij het andere voor een opleiding, en bij weer een ander kun je een bijdrage aanvragen voor een wasmachine.
Kan het ook anders?
Het krijgen van financiële steun is voor mensen in armoede dus vaak ingewikkeld. Naast het feit dat het aanvragen en vinden van de juiste steun een opgave op zich is, heb je te maken met plichten of tegenprestaties die je moet leveren, of je moet een bestedingsdoel hebben dat precies past bij dat fonds.
NIEUW – Pilot van het Kansfonds: wat als we gewoon geld geven?
Het Kansfonds kiest nu voor een vernieuwende aanpak en start een pilot waarin ze mensen in armoede in Nederland gewoon geld geven. Gezinnen in armoede kunnen zelf bepalen waar ze het meeste behoefte aan hebben. Een oplossing die simpel en vernieuwend is en uitgaat van een positief mensbeeld. Ze beginnen in 2020 met een pilot en als deze succesvol is komt er in 2021 een grootschalig twee jaar durend experiment.
In Nederland zijn er nog geen andere voorbeelden van deze aanpak. Het is interessant om te zien welke impact het vrijblijvend ontvangen van geld heeft op de begunstigde. Een vergelijkbaar experiment in London had in ieder geval veelbelovende resultaten. In 2009 kregen 15 daklozen ieder £ 3.000,-. Eerdere pogingen om ze onderdak en hulp te geven waren allemaal mislukt. Anderhalf jaar later hadden ze allemaal stappen gezet. Ze accepteerden opvang, volgden cursussen, leerden koken, kickten af, bezochten hun familie en maakten plannen voor de toekomst. De helft had zelfs een dak boven het hoofd. Het succes van deze aanpak werd verklaard door het geven van zelfbeschikking en vertrouwen.
To be continued dus, en wij houden je op de hoogte!
Zoek je fondsen en donaties voor jouw cliënt?
De Fondsendatabase Armoede is hét hulpmiddel voor hulpverlenders in het sociaal domein! Wil jij je cliënten beter helpen en ben je op zoek naar individuele fondsen en donaties voor mensen in armoede en kwetsbare situaties? Het lidmaatschap op de database geeft je toegang tot 600+ actuele regelingen die financiële steun of hulp in natura bieden voor individuele cliënten. Zo kun je altijd snel en handig zoeken naar een passende regeling voor jouw cliënt. Daarnaast ontvang je de nieuwsbrief met daarin het laatste fondsennieuws en uitgelichte thema’s. Lees hier meer over het lidmaatschap >>
Word lid voor € 47 per jaar >>
Heb je vragen? Neem dan contact op met ons.